วัดสระมณี วัดเก่าแก่แห่งศรัทธาและตำนานพญานาคในอุดรธานี
วัดสระมณี ตั้งอยู่ในอำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี เป็นวัดเก่าแก่ที่มีประวัติยาวนานกว่า 200 ปี และเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องของความงดงามทางสถาปัตยกรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งประติมากรรมพญานาค และตำนานเล่าขานเกี่ยวกับพญานาค 4 ตระกูลที่เชื่อกันว่าสถิตย์อยู่ ณ วัดแห่งนี้ ทำให้วัดสระมณีเป็นอีกหนึ่งสถานที่สำคัญที่สายมูไม่ควรพลาดเมื่อมาเยือนเมืองอุดรธานี
ประวัติความเป็นมาและที่มาของชื่อ วัดสระมณี
วัดสระมณีมีประวัติการก่อตั้งที่น่าสนใจ เริ่มต้นจากการก่อตั้งหมู่บ้านผักตบขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2413 โดยชาวบ้านจากเมืองหนองหารที่มาจับจองพื้นที่ทำนา บริเวณหมู่บ้านมีหนองน้ำซึ่งเต็มไปด้วยผักตบชวา จึงเป็นที่มาของชื่อ “บ้านหนองผักตบ” เมื่อหมู่บ้านเจริญขึ้น ชาวบ้านจึงพร้อมใจกันสร้างวัดขึ้นเพื่อเป็นศูนย์รวมจิตใจและปฏิบัติธรรม
ตำนานเล่าขานกันว่า บริเวณสระน้ำที่ตั้งวัด มักมีลูกแก้วมณีโชติลอยขึ้นมาจากหนองน้ำ เปล่งแสงสวยงามตระการตา ชาวบ้านจึงตั้งชื่อวัดว่า “วัดสระแก้วมณีโชติ” หรือ “สระมณีโชติ” โดยมีพระอธิการบาน พุทธจิตโต เป็นเจ้าอาวาสรูปแรก ต่อมาในปี พ.ศ. 2488 จึงได้เปลี่ยนชื่อวัดเหลือเพียง “วัดสระมณี” อย่างที่รู้จักกันในปัจจุบัน
สิ่งศักดิ์สิทธิ์และจุดเด่นภายในวัด
วัดสระมณีมีความโดดเด่นและเป็นที่ประทับใจของผู้มาเยือนด้วยสิ่งศักดิ์สิทธิ์และสถาปัตยกรรมอันงดงามมากมาย:
- พญานาค 4 ตระกูล: จุดเด่นที่สำคัญและเป็นที่เลื่องลือของวัดคือ ประติมากรรมพญานาค 4 ตระกูลที่โอบล้อมรอบกำแพงพระอุโบสถได้อย่างวิจิตรตระการตา ได้แก่
- พญาวิรูปักษ์นาคราช (ตระกูลสีทอง)
- พญากัณหาโคตรมะนาคราช (ตระกูลสีดำ)
- พญาฉัพพยาปุตตะนาคราช (ตระกูลสีรุ้ง)
- พญาเอราปถนาคราช (ตระกูลสีเขียว) ผู้คนมักเดินทางมาสักการะและขอพรจากพญานาคเหล่านี้เพื่อความเป็นสิริมงคล
- พระอุโบสถและพระประธาน: ภายในพระอุโบสถประดิษฐาน “พระพุทธพิบูลธนาภิรมย์” ซึ่งเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยทรงเครื่องงดงาม แม้ว่าพระอุโบสถจะมีความแปลกตรงที่หันหลังให้ผู้เข้ามาในวัด แต่จิตรกรรมฝาผนังภายในบอกเล่าเรื่องราวการสร้างวัดและพุทธประวัติได้อย่างน่าสนใจ
- สระน้ำมณีโชติ: สระน้ำโบราณที่อยู่ด้านหลังวัด (บางข้อมูลระบุหน้าอุโบสถ) ซึ่งเป็นที่มาของชื่อวัด และเชื่อกันว่าในวันพระมักจะมีลูกไฟลอยขึ้นจากสระน้ำ
- หอปู่โคตร: หอเก่าแก่ที่เชื่อกันว่ามีมาพร้อมกับการสร้างวัด ซึ่งเป็นที่เคารพสักการะของชาวบ้าน
- ท้าวเวสสุวรรณและสิ่งศักดิ์สิทธิ์อื่นๆ: ภายในวัดยังมีรูปปั้นท้าวเวสสุวรรณและรูปปั้นเกี่ยวกับพุทธศาสนาอีกมากมายที่สร้างสรรค์ไว้อย่างสวยงาม
ความเชื่อและศรัทธา
วัดสระมณีเป็นศูนย์รวมจิตใจและศรัทธาของชาวบ้านและผู้คนจากทั่วทุกสารทิศ ที่เชื่อในความศักดิ์สิทธิ์ของพญานาคและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายในวัด ผู้คนนิยมมาขอพรเรื่องโชคลาภ การงาน และสุขภาพ บางรายที่ป่วยไข้ก็เล่าว่าหายจากอาการป่วยหลังจากได้ดื่มหรือพรมน้ำศักดิ์สิทธิ์จากบ่อน้ำแก้วมณีโชติ
วัดสระมณีจึงไม่ใช่เพียงแค่สถานที่ปฏิบัติธรรม แต่ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงความเชื่อ ประวัติศาสตร์ และศิลปะอันงดงามของจังหวัดอุดรธานี ที่เชิญชวนให้ผู้คนมาสัมผัสความสงบและศรัทธาแห่งนี้ด้วยตนเอง